‘Één visie, één uitvoering, één financiering’: wat de VDP ontdekte in Brussel
De studiereis 2025 naar Brussel bracht belangrijke inzichten over de digitalisering van overheidsdienstverlening. De belangrijkste conclusie: Nederland moet naar één centrale visie, gezamenlijke uitvoering en structurele financiering om de uitdagingen van de toekomst aan te kunnen.
Depolitiseer digitalisering
De digitalisering van dienstverlening moet worden gedepolitiseerd. Iedereen heeft baat bij een goede basisarchitectuur en uniforme standaarden. Gemeentelijke autonomie staat dat in de weg; dat hebben Nederland en België gemeen. Dit vraagt om een heldere visie, duidelijke uitvoering en structurele, langjarige financiering. Door digitalisering centraler aan te sturen met minder vrijblijvendheid kunnen we effectiever werken én meer ruimte overhouden voor lokale eigenheid waar dat écht toegevoegde waarde heeft.
Wat België anders doet
De Belgische federale overheid heeft een aantal interessante initiatieven zoals Connectoo, de digitale wallet en digitaal ondertekenen. Deze worden centraal ontwikkeld en alle overheden kunnen er (vrijwillig) gebruik van maken. Maar ook in België dromen ze van niet-vrijblijvende standaarden en ze hebben net als wij last van decentraal bestuur.
Opvallend voordeel: de Federale Overheidsdienst Beleid en Ondersteuning (BOSA) combineert in 1 DG digitalisering met ‘administratieve vereenvoudiging’. En die administratieve vereenvoudiging levert jaarlijks 116 miljoen op met 40 miljoen aan kosten. Deze aanpak kan een goede impuls geven aan vereenvoudiging ‘onder de motorkap’.
AI: kansen én uitdagingen
AI biedt aanknopingspunten voor besparingen, maar creëert ook nieuwe functies en verantwoordelijkheden. Er komen ethische commissies, certificeringen en extra audits bij. Eurocities benadrukt het belang van mensgerichte AI-toepassingen en deelt wat goed werkt. Net als eerdere digitaliseringsgolven zal AI voor verschuivingen zorgen, maar dan grootschaliger. De vraag blijft: hoe gaan we dit controleren?
Samen optrekken
Het onderwerp ‘lobby’ was ten slotte ook een belangrijk deel van het programma. Wat we uit de bijeenkomst met lector Mendeltje van Keulen, het bezoek aan het Europarlement en de presentatie door Brainport Development meenemen: Europa gaat niet over dienstverlening. Maar wel over veel zaken die de dienstverlening kunnen raken. Om beleid over dienstverlening te beïnvloeden, moeten we vooral ‘thuis’ zijn, in Den Haag.
We namen daarom ook de nodige vragen mee terug: waarom werken we in Nederland niet meer samen tussen gemeenten onderling en met andere overheden? Waarom hebben we geen stevigere standaarden? Het begint bij goede dienstverlening met de mens centraal en vereenvoudigde processen. Zoals één deelnemer samenvatte: “We hebben werk te doen! Één visie, één uitvoering, één structurele langjarige financiering. Samen dóen en samen optrekken!”
Meer weten
Tijdens onze studiereis gaf Willem Pieterson een uitgebreide inleiding op trends en ontwikkelingen in dienstverlening en digitalisering. Daarbij ging het ook over wat we van België, Denemarken en andere landen kunnen leren. Hiervan maakt hij de serie ‘Digitale overheid in Nederland’ op LinkedIn:
- Deel 1: hoe het met digitale overheid in Nederland gaat
- Deel 2: gebrek aan samenhang in organisatie van digitalisering en dienstverlening
- Deel 3: visie en strategie van de digitale overheid
- Deel 4 volgt nog
Verder maakten we kennis met de volgende organisaties:
- Nederlandse ambassade in Brussel, België
- Brussel: gemeente Brussel, Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Brulocalis (de VNG van de gemeenten in het Hoofdstedelijk Gewest), Paradigm en i-CITY Brussel
- Amazon Web Services (AWS)
- Brussel per fiets en wandelend met Brukselbinnenstebuiten
In het ledendeel staan de presentaties en foto’s van de studiereis (alleen voor leden).
Met dank aan Ester van Wylick van VoyEdge voor de organisatie en begeleiding van deze studiereis.
Bekijk het laatste nieuws
‘Toen de wieltjes vastliepen in het hoogpolige tapijt, wist ik dat ik iets anders moest doen’
Talent herkennen, sterke teams bouwen en duurzame verandering realiseren. Dat is waar Iris Sips-Weck zelf ‘lichtjes’ van in haar ogen...
Per gemeente meer VDP-leden
Per gemeente of werkorganisatie kunnen meer mensen lid worden van de VDP. Daarnaast is er in 2025 een eenmalige korting...
‘Mooi als ambtenaren inwoners kunnen verrassen’
We vroegen onze leden naar hun ervaring met proactieve dienstverlening. De antwoorden van 20 gemeenten bieden genoeg houvast om aan de slag te gaan.