Op de hoogte blijven van onze laatste nieuwsitems en ontwikkelingen? Volg onze LinkedIn pagina
Column Liesbeth Houben
Hoewel ik met tevredenheid terugkijk op de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 is wat mij betreft één ding zeker: zoals het dit jaar is gegaan, hoop ik niet nog een keer mee te maken.
Door Corona was het proces uniek maar complex. We organiseerden dat we op andere locaties en gedurende meerdere dagen onze stem konden uitbrengen en stemmen per post was voor mensen van 70 jaar en ouder toegestaan. En dan was er het enorme papieren stembiljet - waar je een muur mee zou kunnen behangen – in combinatie met de druk om snel mogelijk een voorlopige uitslag te kunnen geven. We hebben het met elkaar in Maastricht en met inzet van de nodige hulptroepen goed kunnen organiseren. Het was eigenlijk ook wel een leuke uitdaging om dat goed en verantwoord voor elkaar te krijgen.
Ik snap heel goed dat we niet van het papieren stembiljet af kunnen of willen, maar er moet toch iets anders mogelijk zijn om het proces te vereenvoudigen.
Van oudsher was het stembureau geopend van 7:30 tot 19:00 uur. Daarmee werd iedereen in de gelegenheid gesteld om te stemmen. Met de komst van de stemcomputer is de tijd toen opgerekt naar 21:00 uur. Het tellen van de stemmen was immers met één druk op de knop gereed. We konden dus ook schuiven met de tijd. Maar met de terugkeer van het papieren stembiljet zijn we vergeten de openingstijd van het stembureau mee terug te veranderen naar 19:00 uur.
Na het sluiten van de stembureaus is de druk enorm om zo snel mogelijk te komen tot een voorlopige uitslag. Het tellen van de stemmen kost, met de formulieren die steeds groter zijn geworden, gewoon extra veel tijd.
Ik snap heel goed dat we niet van het papieren stembiljet af kunnen of willen, maar er moet toch iets anders mogelijk zijn om het proces te vereenvoudigen. Wat mij betreft is het nu tijd om serieus te onderzoeken hoe we kunnen komen tot een andere manier van verwerken waarbij we bijvoorbeeld de hulp van een telmachine in kunnen roepen. Daarvoor is het wel nodig dat de overheid luistert naar de signalen van de mensen in de uitvoering. Het is belangrijk om na te gaan hoe landelijk beleid zich verhoudt met de praktijk in de gemeente.
Dat zoiets toch wordt doorgevoerd is een soort “struisvogelpolitiek”
Luisteren naar de uitvoering is natuurlijk niet alleen van belang bij de verkiezingen. De uitvoerbaarheid van regels staat op alle niveaus ter discussie. Kijk bijvoorbeeld naar de toeslagenaffaire of naar de problemen met de decentralisatie van de zorg met de WMO. In theorie klinkt het allemaal mooi maar in de praktijk weet je gewoon dat je niet direct 30 procent goedkoper kunt zijn en dat het tijd kost om op het juiste kwaliteitsniveau te komen. Dat kun je lezen in alle managementboeken. Dat zoiets toch wordt doorgevoerd is een soort “struisvogelpolitiek”.
Als manager Publieke Dienstverlening participeer ik in de landelijke werkgroep ‘mens centraal’. Daar kan ik mijn ervaring in de praktijk goed inbrengen. We zijn bezig om alle “levensgebeurtenissen”, door alle lagen van de overheid heen, inzichtelijk te maken en op elkaar aan te laten sluiten.
Denk aan: ik ga studeren, ik ga trouwen, ik krijg een kind maar ook het proces voor een nabestaande na het overlijden van een dierbare. Dit laatste is nu op Rijksoverheid.nl helemaal inzichtelijk gemaakt. Als je je daarin verdiept dan zie je hoe complex het is en waar een nabestaande allemaal mee te maken krijgt en wat hij of zij zelf moet regelen.
Tegelijkertijd worden daarmee ook de problemen in de dagelijkse praktijk zichtbaar.
Na het overlijden stopt bijvoorbeeld direct de AOW, maar sta je als nabestaande vaak nog wel voor de huur die nog betaald moet worden en zijn er in veel gevallen kosten voor de uitvaart. Als je als partner van een overledene zelf een uitkering hebt, loop je al snel tegen allerlei financiële issues aan. Als nabestaande krijg je soms het gevoel dat je in een gat valt. Bovendien blijkt dat de theorie niet aansluit op de praktijk.
Het mooiste zou zijn als we het proces omdraaien en starten vanuit de behoefte en situatie van de nabestaande. De uitvoeringsketen werkt dan gericht samen. Zo voorkom je een “spoorzoekende” nabestaande en plaats je de mens centraal.
Het mooiste zou zijn als we het proces omdraaien en starten vanuit de behoefte en situatie van de nabestaande.
Alle gemeenten en uitvoeringsorganisaties zouden verplicht moeten zijn mee te werken aan het inrichten van uitvoeringsketens waarbij de mens centraal staat. De nieuwe regering kan hierbij een stip aan de horizon zetten en duidelijk stelling nemen om de kloof tussen theorie en praktijk te dichten en de mens centraal te zetten.
Liesbeth Houben - Directeur Publieke Dienstverlening – Bestuur VDP