Gemeente Peel en Maas werkt met Kern Contact Personen aan vitale gemeenschappen

Gemeente Peel en Maas in Noord-Limburg bestaat uit 11 kernen, die sinds 2010 een gezamenlijke gemeente vormen. De vitaliteit van deze kernen wordt gezien als belangrijke succesfactor voor een vitale gemeente. Om hier zo goed mogelijk bij aan te sluiten, heeft gemeente Peel en Maas het concept van Kern Contact Personen ontwikkeld, oftewel KCP’s. Strateeg Nick Jansen vertelt in dit blog meer over.

Tekst: Nick Jansen, strateeg gemeente Peel en Maas

‘Vitale gemeenschappen met hun identiteit en eigenheid zijn uitgangspunt’.

Een prachtige beleidsambitie die – ongetwijfeld – veel gemeenten in hun kaderstellingen of ander beleid hebben opgenomen. In de gemeente Peel en Maas is het niet alleen papieren ambitie, maar zeker ook – soms (en soms wat minder soms) weerbarstige – praktijk.

Wat ons erg helpt om ons op een effectieve manier te verhouden tot vitale gemeenschappen, is het concept van de meervoudige overheid. Wat ons betreft goed om dit concept hier nog even kort te duiden. Dat doen we graag. Overal en altijd :).

De rollen van de overheid

We onderscheiden als meervoudige overheid drie rollen. We hadden al die van de autoritaire overheid (de rol waarbij we als gemeente eigenaar zijn en geen inspraak of participatie nodig hebben om ons werk goed te kunnen doen; denk in dit kader aan handhaving of het verstrekken van paspoorten) en de regelgestuurde overheid (gemeente is de eigenaar en betrekt inwoners via participatie daarbij, denk aan ruimtelijke ordening of inrichting van de openbare ruimte).

Daar hebben we een derde rol aan toegevoegd die onontbeerlijk is voor een gemeente die de identiteit van gemeenschappen als uitgangspunt neemt: dit is de rol van de communicatieve overheid. In deze rol is de overheid niet leidend, maar staan wij als partner naast inwoners, en laten we onze ‘overheidsregels’ thuis.

We spreken ook wel over een rode (autoritaire), blauwe (regelgestuurde) of groene (communicatie) rol. Het voortdurende gesprek over wat deze drie rollen betekenen voor het denken en doen van organisatie, college en raad zijn in Peel en Maas ‘core business’. Deze grondhouding heeft effect: het bruist in de vele vitale gemeenschappen die samen Peel en Maas maken.

Gebiedsgericht werken in 11 kernen

Maar toch… We kregen van mensen die waardevolle dingen doen in de gemeenschap de vraag of we onze dienstverlening nog beter zouden kunnen inrichten, meer rekening houdend met de logica en de leefwereld van de gemeenschappen. Nu heb je gemeenschap in allerlei verschillende soorten en maten; in Peel en Maas is de kern een herkenbare vorm van gemeenschap.

We hebben er 11 in Peel en Maas. De vraag werd gesteld of we onze dienstverlening meer gebiedsgericht – gericht op de kern – konden organiseren. In deze waardevolle feedback kregen we twee specifiekere dingen terug waar we naar de mening van de kernen en naar onze eigen mening wat mee moesten.

Het eerste was dat men in de gemeenschap ervoer dat wij vanuit de overheid (te?) geregeld aan hen vroegen met ons mee te denken. Uiteraard met de beste bedoelingen. Maar, het effect was dat we daarmee energie uit de gemeenschap trokken die misschien wel veel beter in de gemeenschap zelf besteed kon worden. Misschien stelden we toch wat te vaak onze eigen identiteit en doelen voorop?

Het tweede was dat men niet altijd wist welke ambtenaar aan de spreekwoordelijke jas te trekken voor een vraagstuk waar men in de gemeenschap tegen aan liep en waar eens de gemeente voor nodig was.

De rol van Kern Contact Personen

Zo werden de KCP’s geboren. We horen u denken ‘waar staat die afkorting toch voor?’. Nou, die staat voor Kern Contact Personen. Geen smooth and sexy term, wel inhoudelijk gegrond. Van dat laatste houden we wel in Peel en Maas.

Wie zijn die KCP’s dan? In Peel en Maas zijn dat Carmen, Geert, Leon, Monique en Pim. Collega’s die werken voor de teams Maatschappelijke Ontwikkeling, Omgevingsontwikkeling en Openbare Ruimte. Collega’s die vanuit hun eigenlijke functie veel contact hebben met inwoners, dat leuk vinden om te doen en over de relationele kwaliteiten beschikken om dat goed te doen.

Carmen, Geert, Leon, Monique en Pim hebben er een taak bijgekregen en dat is het zijn van KCP. Zij doen dit dus naast hun reguliere functie. De opdracht van deze KCP’ers is – zoals meer in Peel en Maas – meervoudig:

• Ze doen aan relatiebeheer met de kern. Dat betekent bijvoorbeeld dat ze nauw contact hebben met het dorpsoverleg (hier kom ik nog op terug) en andere groepen die bezig zijn met de ontwikkeling van de eigen kern. Ze hebben ook nauw overleg met de opbouwwerkers vanuit de lokale welzijnsorganisatie. Goed om te benadrukken; onze KCP’s zijn dus geen opbouwwerkers. Wij geloven dat dit opbouwwerk niet door een overheid aangeboden moet worden. Dit relatiebeheer maakt dat de KCP’s de ‘agenda van de kern’ in beeld hebben.
• Ze zijn aanspreekpunt voor kernen in de gevallen dat men niet weet welke collega voor een bepaald vraagstuk nodig is. Dat betekent dus ook dat inwoners, daar waar ze wel weten welke collega ze op de schouder moeten tikken, gewoon direct contact kunnen zoeken met deze ambtenaar. En ze zijn aanspreekpunt voor collega’s in de organisatie. Collega’s kunnen bij de KCP’s terecht als zij vragen hebben over hun rol en de meervoudige overheid, samen gaan ze in gesprek om zodoende de juiste rol en houding te kunnen pakken in het contact met inwoners en initiatiefnemers.
• Doordat ze zicht hebben op de gemeenschapsagenda en ook op de gemeenteagenda voor de betreffende kern, vervullen onze KCP’s een scharnierfunctie tussen leef- en systeemwereld. Zij zijn in staat om ervoor te zorgen dat we als lokale overheid onze inzet zoveel als mogelijk baseren op de gemeenschapsagenda. Dat betekent ook dat de KCP’s op de rem trappen wanneer we als overheid de kern nodig hebben om met ons mee te denken.

Nog even over het dorpsoverleg, dat is wat anders dan de dorpsraad. Waar een dorpsraad vaak vooral belangenbehartiger is van een bepaald dorp richting een gemeente, is een dorpsoverleg de groep mensen die ervoor moet zorgen dat er dynamiek is in de gemeenschap zelf. Een dorpsoverleg staat met zijn neus naar de gemeenschap; een dorpsraad vaker met de neus naar de gemeente.

Met onze KCP’s kunnen we de aanvullende overheid zijn die we willen zijn en geven we gemeenschappen de ruimte om vooral bezig te zijn met hun eigen ontwikkeling. Of zoals we zelf graag blijven zeggen: we dragen dan als partner van vitale gemeenschappen bij aan het goede leven in Peel en Maas!

Meer weten

Voor vragen over de casus ‘KCP's! Over relatiebeheer op het snijvlak van gemeente en gemeenschap’ kun je contact opnemen met Nick Jansen, nick.jansen@peelenmaas.nl of telefoonnummer 077 – 306 66 66.

Bekijk ook deze websites:

• Website GemeenteDelers (nieuw venster)
• KCP’s! Over relatiebeheer op het snijvlak van gemeente en gemeenschap in VNG Databank Praktijkvoorbeelden