Op de hoogte blijven van onze laatste nieuwsitems en ontwikkelingen? Volg onze LinkedIn pagina
De gemeente Tilburg is een van de weinige gemeenten waarvan de hoofdwebsite de status A heeft in het Dashboard Digitale toegankelijkheid. Én met daarnaast een grote lijst van andere websites en apps met status A, B, C of D. ‘We hebben nu ongeveer 95% in beeld en in het dashboard,’ zegt Sander Janssen, adviseur digitale media. Samen met mediaregisseurs Kim Coenraad en Sophie Kalb vertelt hij hoe Tilburg op dit punt gekomen is en wat hun aanpak is.
Hoe is digitale toegankelijkheid verder georganiseerd in Tilburg?
Sander Janssen: ‘Vanuit de afdeling communicatie ben ik betrokken bij het digitaal toegankelijk maken van websites en apps. Digitale toegankelijkheid heeft al ruim 15 jaar mijn interesse en heb de hele ontwikkeling van Drempelvrij via het tijdelijk besluit naar het huidige Besluit Digitale toegankelijkheid meegemaakt. Toen ik bij de gemeente Tilburg kwam werken, stond digitale toegankelijkheid al in mijn functieomschrijving. Verder hebben we nog 2 accessibility officers die met presentaties werken aan bewustwording van medewerkers over digitale toegankelijkheid. Een van hen is ook WCAG-specialist en weet alles van de richtlijnen: de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG). Deze specialist kan diepere analyses uitvoeren op de toegankelijkheid van webtoepassingen.’
Kim Coenraad: ‘Vanuit de afdeling dienstverlening zijn we met 6 mediaregisseurs. Wij houden ons bezig met de digitalisering van dienstverlening in de hele gemeente. Daaronder valt ook het continue verbeteren van informatie naar inwoners en ondernemers, en het inzetten van digitale middelen die het allemaal wat overzichtelijker en makkelijker voor hen maken. Ik werk voor het sociaal domein en heb bijgedragen aan de Wegwijzer Werk en Inkomen, de speciale website over dit onderwerp.’
Sophie Kalb: ‘Ik ben onder andere betrokken bij projecten rond afval, circulaire economie en meldingen openbare ruimte. En daarmee ook met de integratie van andere apps zoals Fixi in de eigen website. Verder draag ik bij aan de doorontwikkeling van Tilburg.nl en van de MijnOmgeving.’
Van links naar rechts: Kim Coenraad, Sophie Kalb en Sander Janssen
Jullie staan er goed voor op het Dashboard Digitale Toegankelijkheid in vergelijking met andere gemeenten. Hoe komt dat, denk je?
Sander: ‘Natuurlijk kan ik alleen voor Tilburg spreken, maar ik ben wel verbaasd dat zo weinig gemeentewebsites status A hebben. Het besluit Digitale toegankelijkheid is niet nieuw en met elke aanbesteding voor een nieuwe website kun je digitale toegankelijkheid meteen als eis opnemen. Want het bouwen van een toegankelijke website is makkelijker dan een niet-toegankelijke website achteraf te verbeteren. Accessibility by design noemen we dit.
Wat ons erg heeft geholpen is het uitgangspunt dat Tilburg een inclusieve stad is. Door digitale toegankelijkheid daaraan te koppelen kun je de aandacht geven aan de toegevoegde waarde ervan. Je richt je dan niet op de regels waaraan je moet voldoen, maar vooral ook op het uiteindelijke doel: dat iedereen kan meedoen.
Hoe gaat dat in de praktijk?
Kim: ‘Dan is digitale toegankelijkheid soms ook veel werk. Bijvoorbeeld omdat de indeling van de webpagina’s ook moet terugkomen in de koppen en dat afbeeldingen een alternatieve tekst (alt-tekst) moeten hebben. Schermleessoftware moet die alt-tekst kunnen voorlezen, zodat mensen die het plaatje niet zien wel kunnen begrijpen hoe het beeld de tekst ondersteunt. Dit zijn maar een paar bewerkingen in de content die regelmatig getoetst moeten worden op de WCAG-richtlijnen.’
Sander: ‘Daarnaast hebben gemeenten veel websites en apps: behalve de hoofdwebsite een intranet, een raadsinformatiesysteem, een plek voor meldingen openbare ruimte enzovoorts. Tilburg is bovendien de centrumgemeente van veel samenwerkingsverbanden en gemeenschappelijke regelingen. Dus die websites komen er bij ons bij. Daarom zijn we al vroeg begonnen om het landschap in beeld te brengen. We hebben dit nu voor 95% compleet.’
Veel websites en apps hebben status D. Hoe zorgen jullie dat er niet nog meer ontoegankelijke websites bij komen?
Sander: ‘Het is moeilijk om die figuurlijke kraan dicht te draaien. Als organisatieonderdelen een nieuwe website willen, hebben we dat via inkoop vaak wel in de gaten. Maar het gaat lang niet altijd om een hele nieuwe website; met veel SaaS-oplossingen kun je direct online publiceren. Door nieuwe digitale ontwikkelingen wordt het steeds makkelijker om zelf een webtoepassing op te starten.
Neem bijvoorbeeld de vakafdelingen die werken met Esri. Daarmee kun je ontwikkelingen in de openbare ruimte visualiseren. Via Esri kun je die informatie als storymap publiceren, waarbij de interactieve kaart aangevuld is met tekst, foto’s of andere content. Helaas zijn die niet altijd toegankelijk. We zijn nu bezig om deze storymaps digitaal toegankelijk te ontwikkelen binnen Tilburg.nl. Een ander voorbeeld zijn dashboards gemaakt met Power BI of Microsoft Forms. Die laatste worden overal in de organisatie gebruikt, bijvoorbeeld om je aan te melden voor een nieuwsbrief. Het is lastig om hier grip op te krijgen, want we willen ook niet alles dicht zetten of verbieden.’
Wat is jullie aanpak om mensen mee te krijgen?
Sophie: ‘Omdat we contact hebben met inwoners én door de hele gemeente heen actief zijn, gaan we overal het gesprek aan over digitale toegankelijkheid. Daarbij gaat het niet alleen om mensen die blind zijn, maar ook mensen met andere beperkingen. Denk aan iemand die laaggeletterd of analfabeet is. Dan is het fijn dat een webpagina voorgelezen kan worden. En als je in de stiltecoupé in de trein zit, is ondertiteling bij video’s ook handig.
Als collega’s dit weten, willen ze graag voldoen. Maar veel weten het niet of denken er niet altijd aan. En dan krijgen wij verzoeken om pdf’s te plaatsen of krijgen we teksten die vaak niet op B1-niveau geschreven zijn en daardoor minder toegankelijk zijn. Toegankelijkheid vraagt continu aandacht.’
Hoe onderzoeken jullie digitale toegankelijkheid?
Kim: ‘De teksten en andere inhoud van websites toetsen we 1 keer in de 3 jaar via een officieel toegankelijkheidsonderzoek. Bij nieuwe websites is digitale toegankelijkheid een eis in het bestek. Tijdens de ontwikkeling doen we ook gebruikersonderzoek in een UX-lab. Voor de nieuwe website voor Werk en Inkomen hadden we 2 gebruikersgroepen: mensen die al een uitkering krijgen en mensen die nog nooit contact hebben gehad met Werk en Inkomen. Soms bevestigt het onderzoek dingen die we al dachten, maar het haalt ook aannames onderuit.’
Sander: ‘De techniek van al onze websites die gebouwd zijn op het platform van tilburg.nl toetsen we elk jaar. Omdat technische ontwikkelingen doorgaan, komen er altijd aandachtspunten uit. Gelukkig hebben we een leverancier die meedenkt en problemen oplost. Niet alleen maar voor de toegankelijkheidsverklaring, maar omdat ze het echt belangrijk vinden.’
Wat is belangrijk voor toekomstige ontwikkelingen?
Sander: ‘Het blijft belangrijk dat de top van je organisatie het belang van digitale toegankelijkheid inzet. En er de benodigde tijd, capaciteit en middelen voor beschikbaar stelt. Met de Week van de Toegankelijkheid zijn er activiteiten georganiseerd voor de gemeenteraad. Raadsleden kon toen ervaren hoe het is als de buitenruimte of de website ontoegankelijk is. Bestuur en raad zijn echt andere krachten; als die erachter staan, gebeurt er meer.
Verder helpt het om digitale toegankelijkheid in samenhang met andere (digitale) ontwikkelingen te zien. Dat we een overzicht van alle websites hebben, helpt ook bij de implementatie van de WMEBV, bijvoorbeeld. Om nog maar te zwijgen over de Digital Decade die op gemeenten afkomt.’
Sander beveelt de e-books van de Internet Academy aan, als je meer wil weten over digitale toegankelijkheid. Bekijk ook de website van de gemeente Tilburg als voorbeeld en andere informatiebronnen over digitale toegankelijkheid:
Lees ook het interview met het accessibilityteam van DUO: ‘Begin met digitale toegankelijkheid door een expert tijd en ruimte te geven’