Op de hoogte blijven van onze laatste nieuwsitems en ontwikkelingen? Volg onze LinkedIn pagina
In de Rotterdamse aanpak van dakloosheid – Project 010 – komt alles samen: een huis vanaf de start, inkomen, een ondersteunend netwerk, schulden én het tackelen van regels die in de weg staan. Dat vraagt om betrokkenheid van veel verschillende organisaties en afdelingen. Beleidsadviseur Derek Jochemsen en ketenregisseur René Meijborg vertellen over deze GemeenteDelers-casus.
| Naam van de casus: Project 010: wonen voor dakloze jongeren met integrale ondersteuning op maat (GemeenteDelers 2022 finale)
Indiener: René Meijborg, ketenregisseur, en Derek Jochemsen, beleidsadviseur, gemeente Rotterdam Onderwerpen: Sociaal Domein, Jongeren, Dakloosheid |
René Meijborg: “In Project 010 is het gelukt om brede betrokkenheid te organiseren, van woningcorporaties en zorgaanbieders tot inkomensconsulenten en schuldhulpverlening. Betrokkenen met de bereidheid om waar nodig buiten de lijntjes te kleuren, altijd met als doel de jongeren te helpen met een zo snel mogelijke ‘herstart’ van hun leven. Dat maakt dat het onder de vlag van Project 010 lukt om snel en effectief te handelen.”
Wat was je grootste ontdekking?
Derek Jochemsen: “Allereerst heb ik me verwonderd over hoe lang en moeilijk de route uit dakloosheid is voor de jongeren. Ze verblijven vaak een lange tijd in de opvang of hoppen van bank naar bank, wachtend op een eigen veilige plek. Ondertussen vragen we hen te werken aan het vergroten van de zelfstandigheid, problemen oplossen, school en werk regelen. Alles vanuit die tijdelijke en onzekere situatie.
Ondanks de goede inzet van begeleiding, staan veel jongeren er in die tijd veelal alleen voor. Veel trekken de onzekerheid niet. Ze raken het vertrouwen in de hulpverlening kwijt, verdwijnen uit beeld en raken verder in de problemen. Wat Project 010 heeft laten zien, is dat je die vicieuze cirkel kan doorbreken door te starten met de basis: een eigen, veilige plek. En van daaruit te werken aan herstel. Dat vraagt om vertrouwen in jongeren én de professionals die hen daarbij helpen.”
Wat zeggen mensen erover?
René: “De kracht van Project 010 zit voor een groot deel in de versnelling die we aanbrengen. Wat normaal één of twee jaar duurt, regelen we nu in een paar maanden. Denk daarbij niet alleen aan de woning, maar ook aan het versneld regelen van inkomen of het opstarten van schuldhulpverlening.
Er wordt efficiënter gewerkt, doordat er wederzijds vertrouwen is. Daar plukken niet alleen de jongeren de vruchten van, maar het helpt ook de begeleiders van de jongeren. Zij geven aan minder ‘in de wachtkamer’ te zitten en voelen zich meer serieus genomen. Dat maakt het werk van begeleiders niet alleen effectiever, maar ook leuker.”
Derek: “Daarnaast is het vrij te besteden Individueel Keuzebudget (IKB) een uitkomst voor jongeren en begeleiders. Vaak zijn er kosten die snel betaald moeten worden. Denk bijvoorbeeld aan een oude boete of het aflossen van kleine schulden. Het IKB geeft begeleiders de ruimte om snel uitgaven te kunnen doen als dat nodig is, zonder daarvoor een bureaucratische molen door te hoeven.
Het IKB biedt ook mogelijkheden voor ‘perspectiefuitgaven’ waar anders geen geld voor is. Met het IKB kunnen jongeren bijvoorbeeld schoolgeld betalen, een fiets kopen of rijlessen volgen.”
Waaraan merk je dat het werkt?
Derek: “Doordat er snel een huis wordt geregeld, ervaren jongeren meer rust en veiligheid. De stress van het niet-weten waar je slaapt wordt weggenomen, waardoor jongeren ook weer meer durven ondernemen. Onderzoek laat zien dat het gemiddelde schoolcijfer wat de jongeren aan hun leven geven, stijgt van een 4 aan de start van het traject naar een 8 aan het einde van het eerste jaar. Jongeren zien dat ze echt geholpen worden, en dat geeft een enorme vertrouwensboost.
Ook de maatschappij is bij de aanpak gebaat. Jongeren verblijven korter in de opvang, waardoor de druk op de schaarse en dure plekken afneemt. En jongeren gaan weer aan de maatschappij deelnemen, in plaats van ertegenaan te schoppen!”
René: “Wel blijven er nog belangrijke aandachtspunten. Met name het gebrek aan een financieel bestaansminimum is een terugkerend knelpunt. Jongeren met een bijstandsuitkering of minimumloon, die geen financiële steun van ouders krijgen, komen structureel inkomen tekort om zelfstandig te kunnen wonen, zo becijferde het NIBUD in de Minima-effectrapportage voor onze gemeente in 2021. Zeker onder de 21 is zelfstandig wonen voor veel kwetsbare jongeren financieel nauwelijks haalbaar. Laat staan sparen, schulden aflossen of sociale participatie. Een belangrijk speerpunt voor de komende jaren dus!”
Wat levert Project 010 verder op?
René: “Naast de goede resultaten voor de jongeren en hun begeleiders leren we ook veel van onze aanpak. Want we brengen belemmerende wet- en regelgeving of vertragende procedures in kaart én ontwikkelen daar gelijk ook oplossingen voor. Altijd met als doel de dienstverlening aan álle kwetsbare jongeren te verbeteren.”
Hoe kunnen andere gemeenten hiermee aan de slag?
René: “Een aanpak als Project 010 is in principe in elke gemeente mogelijk. We maken gebruik van de ruimte binnen bestaande wet- en regelgeving om een versnelling aan te brengen. Dat vraagt wel om afwijken van reguliere werkprocessen, en daar zit soms een risico in. Daartegenover staat dat we voor partners bereikbaar zijn als er iets niet goed gaat.
Het is daarom vooral van belang om te zorgen voor stevige betrokkenheid op de belangrijkste thema’s, zoals huisvesting, inkomen en schulden. In Project 010 hebben we daarvoor een stuurgroep voor het management ingericht en een aantal werkgroepen met mensen van de werkvloer. Daardoor zijn er erg korte lijntjes en weten we elkaar te vinden als dat nodig is. Het helpt daarbij als de projectleider de weg binnen de gemeente al kent en zo makkelijker contacten kan leggen. Ten slotte helpt het natuurlijk als er steun is vanuit VWS en ook de wethouder enthousiast is!”
Wat is je toekomstdroom (rondom de casus)?
Derek: “Uiteindelijk zou in mijn optiek een aanpak als Project 010 – met als uitgangspunten vertrouwen en starten met een eigen, veilige plek – de standaard moeten worden voor ondersteuning aan dakloze jongeren. In Rotterdam én daarbuiten! We hebben de afgelopen jaren de aanpak daarom nauwgezet onderzocht en gedocumenteerd, zodat jongeren in heel Nederland daar de vruchten van kunnen gaan plukken.”
Voor vragen over de casus ‘Project 010: wonen voor dakloze jongeren met integrale ondersteuning op maat’ kun je contact opnemen met
Bekijk ook:
De illustraties bij dit artikel zijn gemaakt door Wendy Steenks (Awareness+zootz).