Delen

Op de hoogte blijven van onze laatste nieuwsitems en ontwikkelingen? Volg onze LinkedIn pagina

Volg VDP op LinkedIn
30 mei 2023

Dienstverlening en de Omgevingswet

Na een aantal jaren van voorbereiding, uitstel en ook wel een beetje afwachten is het nu zeker: op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. De VDP heeft in de afgelopen jaren een werkgroep gefaciliteerd die zich vooral richt op de dienstverlening rond de Omgevingswet. Wat kunnen we daar nu – zo’n 7 maanden voor de inwerkingtreding – over zeggen? 

De werkgroep Omgevingswet houdt zich vooral bezig met de vraag: hoe bewaken we dat er aandacht blijft voor de werkelijke verbetering van de dienstverlening. Want die verbetering is één van de beloften, waarmee de Omgevingswet lange tijd is ‘verkocht’. De bedoeling was dat het ‘ja, mits’ werd. En dat de initiatiefnemer (bewoner en ondernemer) centraal zou staan.

Het oogsten van de voordelen

Precies dat is nog steeds, of steeds meer, een punt van zorg. Eigenlijk is de verwachting bij velen dat het niveau van dienstverlening er na 1 januari 2024 niet (direct) beter op wordt door alle perikelen met de realisatie van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). De voordelen van de Omgevingswet, de innovatie en de verbetering oogsten we op zijn vroegst pas enkele jaren na de inwerkingtreding van de Omgevingswet.

Uitdagingen voor gemeenten

Gemeenten hebben daarom te maken met de volgende uitdagingen rond de Omgevingswet:

  • Cultuurverandering: het is de bedoeling om de initiatiefnemer op een positieve manier te faciliteren en aanvragen snel te beantwoorden, ook als het antwoord ‘nee is’. Dat vraag ook om een cultuurverandering in de gemeente, waarbij het belangrijk is om positief te blijven zonder naïef te zijn. Wat lastig is, als rondom de inwerkingtreding ook nog allerlei negativiteit speelt.
  • Stikstof: de invoering vindt bijvoorbeeld gelijktijdig plaatsvindt met het ‘op slot’ raken van de ruimtelijke ontwikkeling door de stikstofproblematiek en andere milieuproblemen. Hoe gaan we daar mee om?
  • Hulpstructuren: er zijn regionale en landelijke hulpstructuren, die allemaal langer bestaan dan begroot. Hoe voorkomen we dat deze in snel tempo worden opgeheven, terwijl ze nog steeds (misschien wel meer dan ooit) nodig zijn?
  • Uitvoering: de medewerkers die straks voor de feitelijke uitvoering van de wet staan, moeten goed worden ondersteund. Wat is daarvoor nodig?
  • Beleid: zolang de uitvoering niet op orde is, is ook het beleid nog niet klaar: de uitvoering is niet het staartje maar de start. Hoe voorkomen we het beeld dat het beleid van de Omgevingswet klaar is en blijven beleid en uitvoering goed samen optrekken?

Niet alle VDP-leden zijn inhoudelijk betrokken bij de Omgevingswet. Maar vanuit de programmatische verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de dienstverlening hebben we wel met de genoemde uitdagingen te maken.

KCC en de Omgevingswet

In de regionale en landelijke voorbereiding gaat het ook veel over de rol van het KCC. Daar komen naar verwachting veel vragen terecht, mogelijk ook van waterschappen en provincies. Ook al hebben we het over hét KCC van gemeenten, we weten dat gemeenten hun KCC’s heel verschillend hebben georganiseerd. Bijvoorbeeld voor het doorverbinden met vakafdelingen (tweede lijn), het direct kunnen geven van antwoorden en de inrichting van kennisbanken, het gebruik van terugbelnotities of het hebben van een balie Vergunningen. Sommige gemeenten hebben (delen van) het KCC uitbesteed.

Daarom is het aan elke manager van een KCC om voor de eigen gemeente in te schatten welke voorbereiding nodig is. Bijvoorbeeld hoe de afhandeling van vragen ingericht wordt over de verschillende lijnen en kanalen. Wat dit betekent voor de formatie (in een al krappe arbeidsmarkt). En hoe snel kwesties die in alle gemeenten spelen, op regionaal en landelijk niveau worden opgelost, zodat we dat als gemeenten niet allemaal apart hoeven te doen.

Ondersteuning in de uitvoering

De werkgroep Omgevingswet blijft de komende tijd nog actief. Hun bijdrage is bedoeld als aanvulling op de ondersteuning die al vanuit de VNG aan gemeenten wordt geleverd. Voor de werkgroep ligt de focus vooral op de dienstverlening rond de Omgevingswet.